اسفندیار احمدیه متولد ۱۳۰۷ در تهران بود

اسفندیار احمدیه، که او را سازنده نخستین انیمیشن ایرانی می دانند، روز دوشنبه در ۸۳ سالگی درگذشت.

نیم قرن بعد از اینکه امیل کوئل فرانسوی، بانی هنر انیمیشن- به معنای امروزی- در دنیا شد، اسفندیار احمدیه، به گفته خودش بی خبر از این جریان، با دیدن فریم های متوالی یک نوارفیلم (سلولوئیدی) که به تصادف به دستش رسیده بود به مکانیسم حرکت در سینما پی برد و توانست با استفاده از یک دوربین بولکس شانزده میلیمتری طراحی هایش را به انیمیشن تبدیل کند. فیلمی سیزده ثانیه ای با عنوان ملانصرالدین که در سال ۱۳۳۶ ساخته شد.

این فیلم را اولین نقاشی متحرک ایران می دانند و اگر پیش از آن تلاشی برای ساختن انیمیشن در این شده بود جایی به ثبت نرسیده است.

اسفندیار احمدیه خودش در جایی گفته بود: "من در این زمینه تخصصی نداشتم و فقط با بهره گیری از فکر و علاقه خود و مطالعاتی که کرده بودم، توانستم اولین فیلم انیمیشن ایران را با فیلمبرداری پطرس پالیان بسازم. یادم می آید چهارپایه دوربین را از کارگران ساختمانی گرفتم و با میخ کاری و طناب، دوربین را روی چهارپایه مهار کردم و در راهرو اداره، نقاشی ها را که در هر ثانیه ۲۴ نقاشی بود روی زمین گذاشتیم و فیلم گرفتیم و ملانصرالدین ساخته شد."

در دهه ۳۰ شمسی در ایران هنوز نه از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خبری بود و نه از هیچ مرکز هنری دیگری که به انیمیشن توجه داشته باشد. طبیعتا مدرسه و آموزشگاهی هم برای فراگیری هنر انیمیشن دایر نشده بود.

آقای احمدیه فیلمش را به وزارت فرهنگ و هنر برد و توانست نظر مسئولین آن اداره را جلب کند و بودجه و امکانات برای ساخت انیمیشن های بعدی اش تهیه کند.

او در سالهای اولیه دهه چهل چندین انیمیشن دیگر ساخت که از آن جمله می شود به طراحى و کارگردانى فیلم "اردک حسود" در سال ۱۳۴۱، طراحى و کارگردانى فیلم "خوشه گندم" در سال ۱۳۴۲، نقاشى فیلم "خروس بى محل" و نقاشى فیلم "بادبادک به کجا مى روى؟" به کارگردانى افخم ماکویی اشاره کرد.

احمدیه نقاش

اگر چه اسفندیار احمدیه از هنر انیمیشن به شکل آکادمیک سررشته نداشت و چه بسا بر اثر کنجکاوی بانی این هنر در ایران شد ولی نقاش بود و در این هنر به علت شاگردى در مکتب کمال الملک در کنار دیگر هنرمندان تاثیر گذار آن سالها قرار می گرفت.

او از سال ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۶ شاگرد علی اصغر پتگر بود، سپس در سال ۱۳۲۶ به هنرستان کمال الملک رفت و از هنرمندانی مثل اسماعیل آشتیانی، محمود اولیا و حسین شیخ تاثیر گرفت.

تفاوت کار اسفندیار احمدیه با دیگر نقاشان مکتب کمال الملک در این بود که بر خلاف آنها- که کاملا واقع گرا بودند- او به دنیای خیالی هم توجه داشت و در نقاشی هایش از فضاهای واقعی دور می شد. او همچنین به نقاشی مضامین مذهبی نیز علاقه داشت.

آقای احمدیه در سال ۱۳۰۷ در تهران به دنیا آمد و روز ۱۷ بهمن بر اثر یک بیماری خونی دربیمارستان سجاد تهران درگذشت.